Wybierasz materac dmuchany lub karimaty na biwak? Czytając opisy produktów, szybko natrafisz na tajemniczy współczynnik R-Value. Czym on jest i jak go rozumieć?
Kompletując sprzęt na biwakowanie, poświęca się zwykle wiele czasu wyborowi namiotu i śpiwora. Maty samopompujące lub karimaty dokupuje się często na koniec, bez głębszego zastanowienia. Tymczasem dobrze dobrany materac dmuchany o odpowiedniej izolacji może skutecznie nadrobić braki twojego śpiwora.
O izolacji cieplnej materaca czy maty samopompującej informuje cię współczynnik R-Value. Niekiedy również karimata ma przypisany taki parametr. Jak jednak należy rozumieć ten współczynnik?
SPIS TREŚCI
Co to jest R-Value?
Izolacja cieplna materaców i mat jest określana przez współczynnik R-Value. Literka „R” pochodzi od angielskiego słowa oznaczającego „Resistance”, czyli „Opór”. Im wyższa wartość tego współczynnika, tym lepsze właściwości izolacyjne danego produktu. W praktyce oznacza to, że materac turystyczny czy mata samopompująca odizolują cię lepiej od zimnego podłoża i będą skuteczniej ograniczać straty ciepła.
Wszystko już jasne? Niestety nie.
W przypadku R-Value przez długi czas problemem był brak ustandaryzowanej metodyki pomiaru współczynnika. Najlepsze marki, jak np. Therm-a-Rest, dokonywały pomiarów w kontrolowany sposób w laboratorium, ale ich metody mogły się nieco różnić między sobą. Inne firmy ograniczały się jedynie do szacunkowej oceny. W efekcie maty samopompujące o R-Value równym 3 wyprodukowane przez różne firmy mogły zapewniać inną izolację.
Na szczęście, w ostatnich latach producenci postanowili zająć się tym problemem. Przedstawiciele czołowych marek na rynku materaców i mat na biwak usiedli razem do długich dyskusji i ustalili, jak dokładnie należy mierzyć i określać R-Value. W efekcie powstał standard ASTM F3340-18.
Jak mierzyć R-Value?
W jaki sposób mierzy się R-Value według nowego standardu ASTM?
Materac dmuchany umieszcza się między dwiema metalowymi płaszczyznami: jedną gorącą i drugą zimną. Dolna powierzchnia jest wyposażona w czujniki, które określają, ile energii zostało zużytej, aby utrzymać stałą temperaturę powierzchni. Materac samopompujący o dobrej izolacji cieplnej chroni lepiej przed zimnem, co sygnalizowane jest mniejszym poborem prądu potrzebnego do utrzymania temperatury. Taki materac czy mata samopompująca otrzymają w efekcie wyższą wartość współczynnika R-Value.
Ten sposób jest bardzo zbliżony do tego stosowanego już wcześniej przez Therm-a-Rest czy Sea to Summit. Teraz jednak klient ma pewność, że metodyka pomiaru w tych firmach zgadza się w najmniejszych szczegółach.
Od 2020 r. według standardu ASTM ocenia się R-Value mat i materaców takich firm jak:
- Therm-a-Rest,
- Klymit,
- Sea to Summit,
- Volven.
Jeśli więc przy modelach mat tych producentów lub innych widzisz informację o R-Value z dopiskiem standard ASTM F3340-18, możesz bez obaw porównywać te produkty między sobą.
Trzeba jednak pamiętać, że stosowanie nowego standardu nie jest prawnym wymogiem. Niektórzy producenci nie zdecydowali się więc jeszcze na jego wprowadzenie. Czy istnieje sposób na porównanie produktów takich firm między sobą? Na szczęście praktycznie każdy producent zamieszcza w słownym opisie modelu dodatkową informację, na biwak w jakich warunkach przeznaczony jest dany materac turystyczny czy karimata.
Maty samopompujące i materace dzieli się na następujące kategorie:
- Letnie – minimalistyczny materac na biwak w ciepłe noce.
- Trzysezonowe – taki materac turystyczny sprawdzi się od wiosny do jesieni.
- Zimowe – na biwak zimą potrzebny jest ci materac samopompujący zapewniający bardzo dobrą izolację od podłoża.
Jaką R-Value powinna posiadać mata samopompująca?
Jaki współczynnik R-Value dobrać zatem na letni wypad pod namiot, a jaki na biwak zimą? Jakie materace i maty samopompujące wybrać?
Na takie pytania czołowe marki odpowiadają: „To zależy”. Zima zimie bowiem nierówna i nawet taka sama temperatura powietrza może być różnie odczuwana zależnie od siły wiatru i wilgotności. Dodatkowo, odczuwanie chłodu różni się zależnie od turysty. Każdy zna pewnie taką osobę, której jest zawsze zimno i kogoś, kto prawie nigdy nie zakłada grubej kurtki. Mówiąc ogólnie, kobiety zazwyczaj marzną bardziej niż mężczyźni, więc potrzebna im jest większa izolacja od chłodu.
Aby choć trochę ułatwić ci wybór modelu dla siebie, podaję poniżej orientacyjną skalę dostosowaną pod R-Value mierzone według standardu ASTM. Osoby bardziej marznące powinny oczywiście zwracać uwagę na górne wartości dla danej kategorii.
- Materac dmuchany lub mata samopompująca na ciepłe noce: wybierz produkt o R-Value wynoszącym od 1 do 2.
- Materac turystyczny lub mata na umiarkowane temperatury: na takie warunki będzie potrzebna izolacja zapewniana przez R-Value wynoszące od ok. 2 do 3.
- Materac lub mata na biwak zimą: odpowiednią izolację zapewni ci produkt o współczynniku wynoszącym ok. 4
- Na ekstremalne warunki: wybierz produkt o R równym 5 lub wyższym.
Wybierając konkretny model, sprawdzaj też zawsze informacje podane przez producenta w słownym opisie maty czy materaca.
Karimata – czy R-Value określa też jej izolację?
Współczynnik R-Value jest często używany przez producentów w przypadku materaców oraz mat samopompujących. Jeśli przeglądasz karimaty, rzadziej natrafisz na współczynnik R-Value w opisie. Zazwyczaj trzeba się ograniczyć do informacji podawanych w słownym opisie oraz danych o grubości danego modelu. Niekiedy jednak producenci podają informację o R-Value przy opisie swojego produktu.
Dla przykładu lekka karimata Ridgerest Solite firmy Therm-a-Rest ma R-Value równe 2.8. Dzięki temu te karimaty sprawdzą się jako sprzęt trzysezonowy.
Mata i śpiwór to zgrany duet
Jak wspomniałam na początku, mata samopompująca lub materac turystyczny mogą ci pomóc w nadrobieniu braków pozostałego sprzętu. Niekiedy trudno przewidzieć, jak zimno będzie w nocy i jak gruby śpiwór jest ci potrzebny na danym wyjeździe.
Jeśli wahasz się pomiędzy dwoma modelami śpiworów, zastanów się, czy nie wystarczy ci ten lżejszy, o ile dobierzesz do niego materac dmuchany z lepszym parametrem R-Value. Zazwyczaj nie będzie on ważyć o wiele więcej, a zapewniona przez niego izolacja pomoże w awaryjnej sytuacji, kiedy zaskoczy cię chłodniejsza noc.
Na biwakowanie, zwłaszcza w chłodniejsze pory roku, potrzebny jest ci sprzęt zapewniający odpowiednią izolację od niskich nocnych temperatur. Wybierając model na wypady od wiosny do jesieni, postaw na taki o R-Value równym ok. 3. Na biwak zimą przydadzą ci się natomiast maty samopompujące lub materace o R wynoszącym 4 lub nawet 5.
Katarzyna Butkiewicz
Spodobał Ci się ten artykuł? Podziel się nim:
Możliwość komentowania została wyłączona.
